Soğutma Sisteminin Çalışma Prensipleri

Herhangi bir sıvının buharlaşabilmesi için sıvının ısı alması gerekir. Örneğin; suyun
buhar haline gelebilmesi için ısı alması gerekir. Yani su ısıtaldığında buhar haline geçer.
Isısı alınan (soğutulan) gaz sıvı haline geçer. Örneğin; çaydanlıkta kaynayan su,
kapağın etrafından buhar olarak dışarı çıkar. Çaydanlığın kapağını kaldırdığımızda kapaktan
su damlaları dökülür. Burada buhar halindeki su kapağa geldiğinde ısısı alınmakta ve tekrar
sıvı haline dönüşmektedir.

soğutma sistemlerinin çalışma prensipleri
Sıvıların kaynama noktası basınçla orantılıdır. Sıvı üzerindeki basınç düşürüldüğünde
kaynama noktası düşer. Örneğin; açık havada 100 0C’de kaynayan su, kapalı kazan içinde
100 0C’nin üstünde kaynamaya başlar. Tersine, kazan vakum (havası alındığında)
yapıldığında 100 0C’nin altında kaynadığı görülür. Sıvılarda basınç değiştiğinde kaynama
noktası da değişmektedir.
Isı daima basıncın yüksek olduğu bölgeden alçak olduğu bölgeye doğru hareket eder.
Örneğin; bakır çubuk bir ucundan ısıtıldığında ısı, diğer uca doğru hareket eder. Her cismin
kaynayıp buharlaşmaya başlama ısısı birbirinden farklıdır. Bazı cisimlerin kaynama noktaları
aşağıda tabloda verilmiştir. Bu kaynama noktaları basınçsız, normal koşullardaki değerlerdir.
Basınç arttırılacak olursa kaynama sıcaklığı yükselecektir. Tersine basınç azaltılırsa
kaynama sıcaklığı düşecektir. Soğutucu tesislerde soğutucu gazların ısısı alınarak sıvı hale
getirilir. Sonra alçak basınçlı bölüme aktırılarak buhar (gaz) haline dönüştürülür. Buharlaşan
gaz etrafındaki ısıyı almasıyla soğutma işlemi gerçekleşir. Evlerde kullanılan
buzdolaplarında kılcal sıkıştırmalı soğutma sistemi uygulanır. Arızaların çabuk
bulunabilmesi için soğutma sistemi ve çalışma prensibinin iyi bilinmesi gerekir.
Bazı Sıvıların Kaynama Noktaları
Su + 100 0C
Kükürt + 44 0C
Freon12 - 29,8 0C
Amonyak - 33,5 0C
Kükürtdioksit - 10,2 0C
Tablo 1.1: Sıvıların kaynama noktaları
Soğutma; bir yerde istenmeyen ısıyı alıp başka bir yere boşaltmaktır. Bu iş, ısı taşıyan
soğutkan akışkanın tamemen kapalı bir sistem içinde döngüsü sağlanarak yapılır. Sistem
kapalı olduğundan aynı soğutkanın tekrar tekrar kullanılır ve soğutkan her seferinde tüm ısı
çevrimini dolaşıp bir mıktar ısıyı taşır. Soğutma çevriminde dört ana eleman vardır. Bunlar;
ekovat, kondanser, basınç ayarlayıcılar, buharlaştırıcı evaporatördür.